تكنولوژي تبليغ

تكنولوژي تبليغ

نويسنده : عبدالرضا بروسان

تعاريف :

تکنولوژي يا همان فناوري  شيوه و شگرد ساخت و کاربرد ابزار و روشها ، دستگاه‌ها، ماده‌ها و فرايندهايي است که گره گشاي دشواري‌هاي انسان است. فناوري يک فعاليت انساني است و از همين رو، هم از دانش و هم از مهندسي ديرينه تر است. تبليغات شکلي از ارتباطات است که با هدف تاثير بر نگرش جامعه نسبت به برخي از علل و يا موقعيت ها انجام مي پذيرد . تبليغات عملي آگاهانه ، تلاشي سيستماتيک براي شکل دادن به ادراک ، دستکاري شناخت و رفتار مستقيم براي رسيدن به پاسخ در آينده است . تبليغ همواره با دين ارتباطي تنگاتنگ دارد و اين مقوله مي بايست در هر زمان و شرايطي مورد توجه مسئولان امر قرار گيرد . امروزه تبليغات نه به عنوان يک ابزار سنتي و ساده، بلکه به مثابه‌ي فرآيندي پيچيده و در عين حال علمي، ذهن بشر را به شدّت به خود معطوف کرده و روز به روز بر تنوّع، گستره و عمق خود مي‌افزايد. در اين فرآيند، تکنولوژي مدرن نيز به عنوان ابزار و امکاني تازه در خدمت شيوه‌هاي تبليغ قرار گرفته و از علومي چون جامعه‌شناسي و روان‌شناسي بهترين و بيشترين استفاده‌ها به عمل مي‌آيد.

بيل گيتس در مورد تبليغات چنين مي گويد : در آينده تكنولوژي ، روش تبليغات را تغيير خواهد داد .

اهداف و اهميت تبليغ :

اهداف تبليغات را مي‌توان براساس نيت و غرض از انجام تبليغات تقسيم‌بندي كرد به :
1-آگهي اطلاع‌دهنده

2-آگهي متقاعد‌كننده

3-آگهي يادآوري كننده

انواع روشهاي تبليغ :

بروشور ،‌ تبليغات ‌پستي ، پيام ‌از ‌طريق ‌ايميل ، مجلات ، خبرنامه ، روزنامه‌هاي ‌عمده ‌محلي ، روزنامه‌هاي ‌كاملاً ‌محلي ، پوسترها ‌و ‌تابلوهاي ‌اعلانات ، تبليغات ‌راديويي ‌، بازاريابي ‌از ‌راه ‌دور ، ‌تبليغات ‌تلويزيوني ، صفحات ‌وب ، راهنماي ‌تلفن ‌مشاغل ، فعاليت ‌تبليغي ‌از ‌طريق ‌رسانه‌ها ‌(خبرنگاران، ‌گزارشگران ‌و ‌غيره) ، مقالاتي ‌كه ‌مي‌‌نويسيد ، پوشه‌ ‌حاوي ‌اطلاعات ‌شغلي ،‌ بيانيه‌هاي ‌خبري و ....

تبليغات نوين

تبليغات طي گذر زمان تغييرات زيادي داشته و متناسب با پيشرفت‌هاي هر دوره ويژگي‌هاي خاص خود را دارا بوده است. امروزه با پيشرفت‌هاي شگرف در عرصه فناوري‌هاي ارتباطي و اطلاعاتي شاهد به وجود آمدن شكلهاي جديدي از تبليغات هستيم كه طيف متنوعي از اشكال گوناگون تبليغات را از تبليغات برروي تابلوهاي كامپيوتري گرفته تا تبليغات از طريق گوشي‌هاي موبايل، تبليغات اينتراكتيو و تبليغات در شبكه جهاني اينترنت شامل مي‌شود.
شكلهاي نوين تبليغات
در حال حاضر حجم بالايي از تبليغات در فناوري‌هاي ارتباطي نوين و به ويژه اينترنت مورد استفاده قرار مي‌گيرد. استفاده از تابلوها يا صفحات الكترونيكي بزرگ برروي وسايل نقليه از جمله اتوبوس‌ها نيز از شيوه‌هاي جديد تبليغات محسوب مي‌شوند كه در كشورهايي چون ژاپن، آمريكا، هنگ كنگ و... به تبليغ يا اطلاع رساني مشغولند. نوع جديد ديگري از تبليغات ارسال پيام بر روي تلفن همراه است. به دليل نزديك بودن و در دسترس بودن هميشگي تلفن همراه در نزد صاحبان آنها، شانس ديدن، و پسنديدن محصولات تبليغاتي را به شدت بالا مي‌برد.
تبليغات زيرحسي يا نامرئي
تبليغ زيرحسي توسط يك متخصص امور تبليغات بنام جيمز ويكاري بكار رفت. او هنگام نمايش فيلم اسپارتاكوس در سالن سينما عبارت پاپ كورن بخوريد و كوكا بنوشيد را با سرعت يك سه هزارم ثانيه، بدون اطلاع قبلي بينندگان روي پرده سينما انداخت. پس از آن ، تماشگران در خلال فيلم تمايل زيادي به پاپ كورن و نوشابه كوكاكولا در خود احساس كردند . در اين شيوه ، آگهي دهنده، پيام خود را به گونه‌اي طراحي مي‌کند که از حاشيه‌هاي پايين گسترة شنوايي و بينايي مخاطبان بهره گيرد تا ضمير ناخودآگاه آنها را متأثر سازد. بدين منظور از شگردهاي مختلف الکترونيکي و کامپيوتري و روان شناختي توأم استفاده مي‌شود.
حاشيه‌هاي پايين گسترة بينايي، شامل تشخيص ناخودآگاه صحنه‌هاي نمايشي گذرا در مدت زمان کوتاه است. چشم انسان، صحنه‌هاي نمايشي را که مدت زمان آنها کمتر از حدود يک دوازدهم ثانــيه باشد (مثلا يک بيستم ثانيه) نمي‌تواند تشخيص دهد.
در سال 1979 ، در چند فروشگاه زنجيره‌اي آمريکايي، در نوار موسيقي متداول در فروشگاها، صداي ضبط شده «من دزدي نمي کنم!» را با شدت صوتي کم در هرچند ثانيــه به موسيقي اضافه کردند، به طوري که حس شنوايي خودآگاه آن را دريافت نمي‌کرد. طبق ادعا، نتيجه اين شد که در مدت نه ماه، تعداد سرقت‌ها در فروشگاها به 37 درصد کاهش يافت. حاشيه‌هاي پايين گسترة شنوايي شدتي، شامل صداهايي با شدت حدود چند دسي بل که در شرايط معمولي شنيده نمي‌شود؛ و حاشيه‌هاي پايين گسترة شنوايي بسامدي، شامل صداهاي داراي بسامد کمتر از 20 هرتز است .
دربارة موثر بودن يا موثر نبودن «تبليغات زيرحسي» اخــتلاف نظر بسيار است. برخي از متخصصان تبليغات، قاطعانه «تبليغات زيرحسي» را رد مي‌کنند و برخي ديگر، آن را بسيار موثر مي‌دانند . ماكس ساترلند اينگونه تبليغات تجاري را شيطنت‌هاي عمليِ كلمات و تصاوير نهفته شده در متن تبليغات مي‌نامد . همچنين، «تبليغات زيرحسي»، در برخي از کشورهاي صنعتي صراحتاً ممنوع شده است و بالطبع انتشار مطالب علمي و تحقيقي دربارة تکنولوژي آن نيز مي‌تواند ممنوع باشد. اما ممکن است در برخي از متون مبحث روانشناسي ترغيب ، به «تبليغات زيرحسي» اشاره‌هايي شده باشد . در برخي از کشورها نيز مقرراتي وجود دارد که آن را غير قانوني مي‌سازد. براي مثال در ايران طبق آئين نامه ساخت آگهي‌هاي راديوئي و تلويزيوني اداره کل بازرگاني صدا و سيما، تبليغات نامرئي از طريق رسانه‌هاي راديو و تلويزيوني صدا و سيما ممنوع است.
اصل 15: در آگهي‌ها نبايد با استفاده از تمهيدات فني و يا بكارگيري تصاوير بازرگاني كوتاه و يا شيوه هاي ديگر، ضمير ناخودآگاه مخاطب تحت تأثير قرار گيرد و پيام مورد نظر بدون دادن آگاهي لازم به ببيندگان منتقل شود و اذهان آنان را تحت تأثير قرار دهد

بهترين روشهاي تبليغ و اثرگذار :

1-تماماً بر درستي و راستي استوار باشد.
2-كاملاً يا دستكم تا آنجا كه ممكن است، شفاف باشد.
3-علاوه بر تأمين اعتماد مخاطب، حسن نيت فرستندة پيام را روشن سازد.
4-بر آگاهي مخاطب، هرچند هم اندك، بيفزايد.
5-بيان و شيوة تبليغ با كاربرد واژه‌هاي نوين پذيرفته شده و تعابير و تصاوير مناسب و مطلوب، جذابيت لازم را پيدا كرده باشد.
6-پر محتوايي پيام و غناي مضامين و ارزشمند بودن آن را تضمين نمايد.
7-انرژي رواني انسانها را در جهت ترقي و تعالي، جاري سازد و از اين راه حركت تكاملي اجتماع و روند پيشرفت و تعالي فردي و اجتماعي را شتاب بخشد .

تكنولوژي تبليغ آينده :

بزودي پژوهشگران ژاپنى تبليغات رسانه‌اى جديدى را به نام «باران اطلاعات» به جهان عرضه خواهند كرد. شبكه خبرى بى.بى.سى در آخرين گزارش‌هاى خود اعلام كرد محققان آزمايشگاه ژاپنى «سايبر سالوشن» تا چند سال ديگر پروژكتورهايى را اختراع مي‌كنند كه درنقاطى خاص باران‌هاى اطلاعى توليد خواهند كرد. قطره‌هاى بارانى در اثر برخورد با زمين حركت‌هاى مواج توليد مي‌كنند و همچنين اگر مردم وارد اين منطقه بارانى شوند مي‌توانند آگهي‌ها را از طريق قطره‌هايى كه روى دست آنها مي‌افتد، ببينند.
به اعتقاد «يوكوايشى» از پژوهشگران اين پروژه، تبليغاتى كه روى دست مصرف كننده ظاهر مي‌شود مي‌تواند او را متقاعد كند كه اين پيام واقعاً براى او تهيه شده است.

پيشنهادات براي دستگاههاي فرهنگي :

با توجه به تاثيرگذاري گسترده نهادهاي ديني و تبليغي ضرورت بازنگري و به روزرساني فعاليت اين نهادها در جامعه امروز ايران بيشتر احساس مي شود . همچنين با نگاهي به ميزان ناهنجاري‌هاي فرهنگي و اجتماعي جامعه مي‌توان به عملكرد مثبت يا منفي نهادهاي تبليغي و ديني پي برد و مطمئناً زماني يك نهاد تبليغي مي تواند در جامعه تاثيرگذار باشد كه خود شناخت صحيح و دقيقي از آموزه‌هاي ديني و مشكلات فرهنگي جامعه داشته باشدبا اين توصيف بايد گفت در دنياي مدرني كه با محور قرار دادن ارتباطات انساني سعي در حاشيه قرار دادن ارتباط با خداوند دارد بايد تلاش كنيم تا به اصالت خود بازگرديم و اگرچه تاكنون فعاليت هاي زيادي در جهت تبليغ و معرفي آموزه هاي ديني انجام شده است اما ظرفيت هاي به وجود آمده پس از انقلاب اسلامي قطعاً بيشتر از اين مقدار است و بايد با بهره گيري از بستر موجود به خوبي براي تبليغ اسلام از آن استفاده شود و همچنين از نگاه بازرگاني و تجاري به امر تبليغات ديني كه يكي از بزرگترين آفت هاي اطلاع رساني است بپرهيزيم . مسئولان بايد به گونه اي فعاليت کنند که دين در ذات  و بطن زندگي اقشار مختلف مردم جاي گرفته و براي عموم نهادينه شود، براي رسيدن به چنين جايگاهي لازم است بطور مستمر و در هر زماني، مطابق با شرايط روز، تبليغات و اطلاع رساني لازم صورت گرفته و فعاليتهاي مؤثر به منظور تشريح و تبيين دين صورت گيرد .

اگر دين اسلام که دين حق است به شايستگي تبليغ نشود، افکار و عقايد باطل بر افکار و قلوب انسانها چيره خواهد شد . هر مکتب و مرامي چه حق و چه باطل براي جذب افراد جديد  نياز به تبليغ و بيان زيبايي هاي آن مکتب دارد . براي  تأثيرگذاري تبليغات دين مقدس اسلام، بايد به جاي فعاليتهاي تک بعدي و پرداختن به "حدود " اسلام ، به همه ابعاد اسلام با تمامي عرصه هاي آن توجه شده و علاوه بر "نهي"ها به "امر" ها نيز پرداخته شود . عملکرد غير حرفه اي در اطلاع رساني ،  عدم استفاده از ادبيات و زبان امروز و تبليغات مستقيم ، از جمله ضعفها و موانع امروز در ارائه مطلوب تبليغات ديني است . فعاليت موازي و هم عرض دستگاههاي تبليغي و فرهنگي ، ضعفي ديگر در عرصه تبليغات و اطلاع رساني ديني است .

در شرايط فعلي و با توجه به فعاليت دستگاههاي متعدد تبليغي و فرهنگي به صورت موازي و هم عرض ، اقدامات گسترده اين دستگاهها تأثيرگذاري لازم را در سطح جامعه نداشته است .براي آنکه تبليغات ديني مؤثر واقع شود ، مي بايست برنامه ريزي دقيق و مشخصي در اين زمينه وجود داشته و دستگاهها به طور منسجم و يکپارچه عمل کنند تا برآيند فعاليت آنها در سطح جامعه مؤثر واقع شود .

ايجاد تنوع در اين زمينه يکي از راهکارهاي رفع ضعفهاي موجود و تقويت فعاليتهاي اين حوزه است، يکسان سازي و هماهنگي بين دستگاههاي مخلتف از ديگر ضرورتها براي اثرگذاري تبليغات ديني در سطح جامعه است.شيوه ارائه و بيان تبليغات ديني مي بايست با توجه به شرايط روز و مقتضيات زمان بوده و از تجهيزات و امکانات روز نيز براي فعاليت و عملکرد مطلوب و تأثيرگذار استفاده شود .علاوه بر استفاده از برنامه و ابزار جديد، شيوه تبليغ نيز در تأثيرگذاري بر روي مخاطبان از اهميت بسياري  برخوردار است و بايد به نحوي شايسته آن را به فعالان اين عرصه آموزش داد . نکته مهم و قابل توجه در تبليغ دين  شيوه غير مستقيم  است که  با استفاده از اين روش بايد مخاطب را به گونه اي تحت تأثير قرار داد که مجذوب برنامه ها و آموزشها شود .

در محتواي مباحث تبليغي بايد نکات روانشناسانه و جامعه شناسانه  به خوبي مورد توجه قرار گيرد . مبلغ بايد مخاطب خود را بشناسد و بر اساس درک و فهم وي فعاليت داشته باشد. رسانه هايي که به اين مباحث مي پردازند نيز بايد از افرادي توانمند ، روانشناس باشند .

به موازات تبليغات ديني، اطلاع رساني ديني نيز مقوله اي است که مي بايست با جديت مورد توجه قرار گرفته، وقايع و رويدادهاي اين حوزه به شايستگي به اطلاع عموم برسد، شک نيست که اين اطلاع رساني نبايد تنها محدود به فضاي داخلي کشور باشد، بلکه بايد فراتر از مرزها را نيز در برگرفته، همگان در جريان موضوعات، مباحث و وقايع ديني قرار گيرند .اسلام دين حق است و بايد نداي حق را به گوش همگان رساند، از آنجا که مسلمانان طالب خير و سعادت همه بشر هستند، اين خيرخواهي اقتضا مي کند به واسطه اطلاع رساني دقيق، انسانهاي ديگر را نيز در اين سعادت سهيم کنيم.در دنياي امروز براي اطلاع رساني ديني بايد از برنامه ها و ابزار جديدي  چون پايگاه اينترنتي، ايميل، شبکه هاي ماهواره اي استفاده کرد.  بايد اطلاعات خود را از طريق برنامه ريزي هاي سخت افزاري و نرم افزاري به جهانيان ارائه دهيم تا با محتواي اسلام و آثار ارزشمند آن آشنا شوند.

تبليغات ديني هم ، در عصر حاضر با توجه به پيشرفت اعجاب آور ارتباطات و رسانه ها ، مي طلبد با تجهيزات و امكانات پيشرفته روز مجهز شود . چرا كه در مقابله با تهاجمات ضد ديني بايستي با علم روز تبليغات ديني را وفق دهد و طبق استعدادها و ظرفيتهاي موجود آموزههاي ديني را فرهنگ سازي كرد .

رهبر انقلاب در ديدار طلاب غير ايراني فرموده اند : اخلاق، تواضع و محبت بهترين روش تبليغ است .

پيامبر اعظم صلي‌الله عليه و آله وسلم نخستين پيام رسان آموزه هاي اسلامي محسوب مي شود. ايشان با حسن خلق، پاكي و صفاي باطن و با استفاده از ابزارهاي مناسب و روشهاي تبليغي آن روز به بهترين وجه ممكن حقايق اسلامي را اطلاع رساني كردندسازمانها و نهادهاي مختلفي از جمله رسانه‌ها در راستاي تبليغات ديني فعاليت مي‌كنند ولي هنوز بين اهداف اين تبليغات و نتايج آن در جامعه فاصله زيادي وجود دارد و چنانچه تبليغات ديني به شيوه‌اي صحيح و اصولي انجام شود، نتايج تربيت ديني در سطح جامعه به خوبي بروز و ظهور پيدا مي كند.

جان كلام اينكه باتوجه به بن بست فرهنگي و ايدئولوژيكي هر دو ابرقدرت شرق و غرب و بدنبال آن احساس پوچي و سرگرداني خيل عظيمي از ملل تحت سلطه جهان و نيز احساس نياز شديد آنان به پيروي از مكتب و ايدئولوژي متعالي و مترقي، بايد به تبليغات بيش از پيش بعنوان يك ضرورت بزرگ توجه نماييم و در راه معرفي و تبيين صحيح فرهنگ معارف اسلامي قصور و كوتاهي نورزيم .

والسلام

نويسنده : عبدالرضا بروسان