رسانش

رسانش

چرا وقتي انتهاي يك ميله را در دست مي‏ گيريم و سر آن را در شعله آتش قرار مي ‏دهيم دستمان مي ‏سوزد، در حالي كه اگر دست خود را بدون تماس با ميله در همان فاصله قبلي كه از شعله داشت، قرار مي ‌داديم دستمان نمي ‏سوزد؟

اين موردي است كه شايد بارها برايتان اتفاق افتاده باشد و اگر هم اتفاق نيافتاده براحتي مي‏توانيد تجربه كنيد. در واقع وجود ميله باعث شده گرما از شعله به دستمان برسد و باعث سوختگي دست شود.

در خيلي جاها با اين نوع انتقال گرما سروكار داريم. بطور مثال وقتي يك كاسه آش داغ يا يك ليوان چاي داغ (مطابق شكل روبه‌رو) را دردست مي‏ گيريم گرما توسط ليوان از چاي به دست ما مي ‏رسد.

 

 

 يا وقتي يك كاسه يخ يا يك ليوان آب خنك (مطابق شكل روبه‌رو) را در دست مي‏گيريم گرما از دست ما توسط ليوان به آب خنك منتقل مي ‏شود.

 

 

بنابراين مي ‏توان گفت:

اگر دو طرف يك جسم جامد هم دما نباشد، گرما از درون آن و از طرفي كه دماي بيشتري دارد به سمتي كه دماي كمتري دارد شارش مي ‏كند (جاري مي ‏شود). به اين نحو انتقال گرما، رسانش گويند.

براي مشاهده فيلم روي شکل زير کليک کنيد.

 

 

در تصوير زير در چند ناحيه از ميله‌اي سوراخي بوجود آمده و در آن ها دما سنجي تعبيه شده است. يك طرف ميله بر روي شعله قرار دارد و طرف ديگر در دماي محيط است. به تغيير تدريجي دما در طول ميله توجّه كنيد.

 

از ديد ميكروسكوپيك مي ‏توان گفت:

وقتي يك طرف جسم جامدي در شعله يا محيط گرم قرار گيرد جنبش ذرّات يا مولكول هاي آن طرف جسم، زياد مي‏شود و با ضربه زدن به ذرّات مجاور، جنبش آن ها نيز افزايش مي ‏يابد.

 

براي مشاهده فيلم روي شکل زير کليک کنيد.

 

به همين نحو آن ذرّات به ذرّات مجاور ضربه مي ‏زنند تا اينكه افزايش جنبش مولكول ها از يك طرف جسم جامد به طرف ديگر منتقل شود و اصطلاحاً از ديدگاه ماكروسكوپيك مي‏گوييم گرما از يك طرف به طرف ديگر منتقل شده است.

 

 

 

جهت مشاده مطالب مرتبط با گرما و ترموديناميک اينجا را کليک کنيد.

 

مرکزيادگيري سايت تبيان - تهيه: محسني

تنظيم: سميرا بادامستاني